احد نژاد, محسن, حاضری جیقه, صفیه, مشکینی, ابوالفضل, پیری, عیسی. (1397). شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر شکوفایی شهری با رویکرد آینده نگاری (مطالعۀ موردی: کلانشهر تبریز). فصلنامه علمی - پژوهشی
پژوهش و برنامه ریزی شهری, 9(32), 15-30.
محسن احد نژاد; صفیه حاضری جیقه; ابوالفضل مشکینی; عیسی پیری. "شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر شکوفایی شهری با رویکرد آینده نگاری (مطالعۀ موردی: کلانشهر تبریز)". فصلنامه علمی - پژوهشی
پژوهش و برنامه ریزی شهری, 9, 32, 1397, 15-30.
احد نژاد, محسن, حاضری جیقه, صفیه, مشکینی, ابوالفضل, پیری, عیسی. (1397). 'شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر شکوفایی شهری با رویکرد آینده نگاری (مطالعۀ موردی: کلانشهر تبریز)', فصلنامه علمی - پژوهشی
پژوهش و برنامه ریزی شهری, 9(32), pp. 15-30.
احد نژاد, محسن, حاضری جیقه, صفیه, مشکینی, ابوالفضل, پیری, عیسی. شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر شکوفایی شهری با رویکرد آینده نگاری (مطالعۀ موردی: کلانشهر تبریز). فصلنامه علمی - پژوهشی
پژوهش و برنامه ریزی شهری, 1397; 9(32): 15-30.
شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر شکوفایی شهری با رویکرد آینده نگاری (مطالعۀ موردی: کلانشهر تبریز)
1دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
2دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
3ستادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
4استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
چکیده
چالشهای زندگی نوین شهری نظیر؛ رقابت بین شهرها و نواحی شهری، پایداری شهری، نیاز به استفاده از فرصتها و دوری از تهدیدها در تحولات اجتماعی و فرهنگی، تغییرات جمعیتی انبوه و مشکلات محیطی و اجتماعی موجب روی آوردن به رویکرد آیندهپژوهی در برنامهریزی شهری و بهرهگیری از ابزارهای گوناگون برای ساختن آینده مطلوب شده است. پژوهش حاضر با بهرهگیری از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع که یکی از روشهای متداول و مورد پذیرش آیندهنگاری است، و با استفاده از نرمافزار میکمک به تحلیل مؤلفههای شکوفایی شهری کلانشهر تبریز پرداخته است. بدین منظور ابتدا با مطالعه اسناد فرادست تمامی عوامل دخیل در توسعه و شکوفایی شهری مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت و با استفاده از روش دلفی 78 مؤلفه در پنج حوزه (بهرهوری، زیرساختها، کیفیت زندگی، برابری و مشارکت اجتماعی و پایداری محیطزیست) به عنوان شاخصهای شکوفایی شهری استخراج شد. برای تحلیل دادهها از روش تحلیل اثرات متقابل / ساختاری به وسیله نرمافزار MICMAC استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از این است که کلانشهر تبریز سیستمی ناپایدار میباشد و در صفحه پراکندگی پنج دسته (عوامل تأثیرگذار، عوامل دو وجهی، عوامل تنظیمی، عوامل تأثیرپذیر و عوامل مستقل) قابل شناسایی هستند. در نهایت از میان 78 عامل یاد شده پس از بررسی میزان و چگونگی تأثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر و بر وضعیت آینده کلانشهر تبریز با روشهای مستقیم و غیرمستقیم، 15 عامل کلیدی (نرخ بیکاری، مرگومیر مادران، میزان سواد، امید به زندگی، مسکن بادوام، ظرفیت حملونقل عمومی، اشتغال زنان، مرگومیر کودکان زیر پنج سال، ضریب جینی، نرخ فقر، مراکز فرهنگی، آلودگی هوا، خانوارهای حاشیهنشین، بیکاری جوانان و مدارس دولتی) که بیشترین نقش را در در وضعیت آینده توسعه و شکوفایی کلانشهر تبریز دارند، انتخاب شدند.
dentifying the key factors influencing the urban prosperity with future study approach: the
case study of Tabriz Metropolis
نویسندگان [English]
Mohsen Ahadnejad1؛ Safieh Hazeri2؛ Abolfazl Meshkini3؛ Isa Piry4
1Associate Professor of Geography and Urban Planning, University of Zanjan, Department of Geography, Zanjan.
3Assistant Professor of Geography and Urban Planning, University of Tarbiat Modares , Department of Geography, Zanjan
4Assistant Professor of Geography and Urban Planning, University of Zanjan Department of Geography, Zanjan.
چکیده [English]
.The present study uses a cross-impact analysis technique, one of the most common and accepted predictive methods, by using the Mick-Mac software to analyze the urban prosperity components of the metropolitan metropolis of Tabriz. For this purpose, firstly , all the factors involved in urban development and prosperity were analyzed and using the Delphi method, 78 components in five areas (productivity, infrastructure, quality of life, Equity and inclusion, and environmental sustainability) were extracted as urban prosperity indicators. Cross-impact/ structural analysis was used to analyze the data using MICMAC software application. The results of the research indicate Tabriz metropolis is a system instability that most variables are scattered around the diagonal axis, and on the Scattered page, the five categories of factors (Effective factor, Two-sided factor, Regulation factor, Effectiveness factor, Independent factor) are identifiable. Finally, of the 78 factors mentioned after checking the amount and the degree of effectiveness the of factors in connection to each other and on the future status of the prosperity metropolis of Tabriz with direct and indirect methods, of the following 15 key factors (Unemployment rate, Literacy rate, Durable housing, Public transport capacity, Poverty, Gini coefficient, Women's Employment, cultural centers, Maternal mortality, air pollution, Infant mortality, Marginalization Youth employment, Public Schools, Industry) that having the greatest role in the future status of prosperity metropolis of Tabriz were selected .
بزاززاده، مهدی، داداشپور، هاشم و مطوف، شریف (1393): بررسی و تحلیل عوامل کلیدی موثر بر توسعه منطقهای با رویکرد آیندهنگاری منطقهای، مطالعه موردی: استان آذربایجان غربی، برنامهریزی فضایی، سال چهارم، شماره دوم.
پریزادی، طاهر، مصطفوی صاحب، سوران و محمدنژاد، سمیه (1396): آیندهنگری نظام سکونتگاهی در برنامهریزی سناریومبنا؛ بهبود برنامهریزی و آمایش منطقهای (مورد مطالعه: استان اصفهان)، آمایش سرزمین، دورة نهم، شمارة اول.
تیموری، راضیه (1395): الگوسازی ساختار اکولوژیکی توسعه فضایسبز شهری با رویکرد آیندهپژوهی نمونه موردی: شهر تبریز، رساله دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه تبریز.
ربانی، طاها (1391): روش تحلیل ساختاری، ابزاری برای شناخت و تحلیل متغیرهای موثر بر آینده موضوعات شهری، مجموعه مقالات نخستین همایش ملی آینده پژوهی، تهران.
زالی، نادر (1388): آیندهنگاری توسعه منطقهای با رویکرد برنامه ریزی سناریو مبنا نمونه موردی: استان آذربایجان شرقی، استاد راهنما: محمدرضا پورمحمدی، رساله دکتری رشته جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه تبریز.
زالی، نادر و پورسهراب، آناهید (1396): آیندهنگاری توسعه منطقهای با رویکرد تلفیقی سناریونویسی و مدل تحلیلی SWOT مطالعه موردی: استان گیلان، برنامهریزی و آمایش فضا، دوره بیست و یکم، شماره 3.
زالی، نادر و زمانیپور، مسعود (1395): ارائه و پیادهسازی یک مدل جدید برای سناریوسازی در برنامهریزی منطقهای مورد شناسی: استان مازندارن، جغرافیا و آمایش شهری، شماره 18.
مقیمی، ابوالفضل (1395): معرفتشناسی آیندهپژوهی در رویکردهای نظری به برنامهریزی شهری، معماری و صنعت ساختمان، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 38.
ملکزاده، ندا، بزاززاده، مهدی و مجتبی رفیعیان (1395): شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی موثر بر توسعه شهری با رویکرد آیندهنگاری (مطالعه موردی: کلان شهر کرج)، مجله جغرافیا و توسعه فضای شهری، سال سوم، ش 2.
Bonaiuto, M., Fornara, F., Ariccio, S., Cancellieri, U. G., & Rahimi, L. (2015): Perceived residential environment quality indicators (PREQIs) relevance for UN-HABITAT City Prosperity Index (CPI). Habitat International, 45, 53-63.
Choguill, C. (1996) :Ten steps to sustainable infrastructure, Habitat International, Vol. 20(3), pp. 389-4044.
Dufva, M., Könnölä, T., & Koivisto, R. (2015): Multi-layered foresight: Lessons from regional foresight in Chile. Futures, 73, 100-111.
Gordon, T., (1994). Trend Impact Analysis, Futures Research Methodology.
Habitat, U. N. (2013): State of the world's cities 2012/2013: Prosperity of cities. Routledge.
Habitat, U. N. (2013): CITIES OF YOUTH: CITIES OF PROSPERITY.
Jones, S., Tefe, M., & Appiah-Opoku, S. (2015): Incorporating stakeholder input into transport project selection–A step towards urban prosperity in developing countries?. Habitat International, 45, 20-28
Ludwig, L. and S. Starr ,(2005): Library as place: results of a Delphi study, Journal of the Medical Library Association 93(3): 315-327.
Maslow, A. H. (1943): A theory of human motivation.Psychological Review, 50,370-396.
Sands ,Gary.(2015).Measuring the prosperity of cities, Habitat International 45. 1-2
Stead, D. (2015): What does the quality of governance imply for urban prosperity?. Habitat International, 45,64-69.
Teriman, S., Yigitcanlar, T., & Mayere, S. (2010): Sustainable Urban Infrastructure Development in South East Asia: Evidence from Hong Kong, Kuala. Sustainable Urban and Regional Infrastructure Development: Technologies, Applications and Management: Technologies, Applications and Management, 152.
Wong, C. (2015): A framework for ‘City Prosperity Index’: Linking indicators, analysis and policy. Habitat International, 45, 3-9.
Yigitcanlar, T., Dur, F., & Dizdaroglu, D. (2015): Towards prosperous sustainable cities: A multiscalar urban sustainability assessment approach. Habitat International, 45, 36-46.
ابتدای صفحه